Kars’ın Boğatepe köyünde üretilen meşhur gravyer peyniri, 150 yıllık bakır kazanlarda, zavot ineklerinin sütüyle hazırlanıyor. Doğal, katkısız ve aromatik bu özel peynirin hikâyesini keşfedin.
Peynir Deyip Geçmeyin, Bu Bir Kültür: Gravyer Peyniri
Türkiye’nin kuzeydoğusunda, Kars’ın yüksek rakımlı yaylalarında doğan eşsiz bir lezzet vardır: Kars gravyer peyniri. Bu peynir yalnızca bir gıda ürünü değil, köklü bir geleneğin, büyük emeklerin ve doğallığın yansımasıdır. Özellikle Boğatepe köyü, gravyerin anavatanı olarak bilinir. Burada üretilen her peynir, 150 yılı aşkın süredir devam eden bir ustalıkla sofralara ulaşır.
Gravyeri Eşsiz Kılan Süt: Zavot İnekleri
Gravyer peynirinin en önemli sırrı, kullanılan süt kalitesidir. Bu süt, zavot cinsi ineklerden elde edilir. Zavot inekleri, Kars’ın 2000 metreye yaklaşan yüksek rakımlı yaylalarında, tam 680 farklı bitki çeşidinin bulunduğu doğal meralarda beslenir. Bitki çeşitliliği sütü zenginleştirir ve peynirin eşsiz aromatik yapısına katkı sağlar.
150 Yıllık Bakır Kazanlarda Başlayan Yolculuk
Süt, her sabah taze olarak mandıraya getirilir. Burada 150 yıllık tarihi bakır kazanlarda mayalanır. Kazanın bakır olması tesadüf değildir. Çünkü bakır, peynirin lezzetini artırır, elastik yapısını güçlendirir ve daha aromatik bir tat ortaya çıkarır. Bu yüzden Boğatepe köyünde bakır kazanlar hâlâ üretimin vazgeçilmez bir parçasıdır.
Gravyer Peynirinin Üretim Aşamaları
- Mayalama: Taze süt, doğal maya ile buluşturularak mayalandırılır.
- Kestirme: Maya tutan süt, pirinç tanesi büyüklüğünde parçacıklara ayrılır.
- Demleme: Yaklaşık 3 saat boyunca sürekli karıştırılarak “demleme” işlemi yapılır.
- Kalıplama: Pişirilen peynir bakır kazanlardan alınarak özel kalıplara aktarılır.
- Presleme: Kalıplara alınan peynir, 24 saat boyunca pres altında bekletilir.
Uzun ve Sabırlı Bir Olgunlaşma Süreci
Presin ardından gravyer peyniri, %80 nem oranına sahip özel odalarda 1 ay boyunca sıcak olgunlaştırma sürecinden geçer. Daha sonra peynir, soğuk depolara alınır ve burada tam 1 yıl boyunca bekletilir.
Bu süreçte peynirler her gün çevrilir ve tuzlama işlemleri yapılır. Bu aşamalar, gravyerin hem dayanıklılığını artırır hem de eşsiz lezzetini ortaya çıkarır. Bir yılın sonunda ise peynir tüketime hazır hale gelir.
Doğal ve Katkısız Bir Lezzet
Kars gravyer peyniri, tamamen doğal sütlerden ve usta üreticilerin emeğiyle ortaya çıkar. İçinde katkı maddesi ya da koruyucu bulunmaz. Bu yönüyle hem sağlıklı hem de güvenilir bir besin kaynağıdır.
Gravyer Peynirinin Özellikleri
- Delikli Yapı: İsviçre’nin emmental peynirine benzeyen gravyer, büyük ve düzenli gözenekleriyle tanınır.
- Aromatik Tat: Zavot sütünden gelen yoğun bitkisel aroma, gravyeri benzersiz kılar.
- Elastik Doku: Bakır kazanlarda üretilmesi sayesinde daha elastik ve yoğun bir kıvama sahiptir.
- Uzun Raf Ömrü: Olgunlaştırma sürecinden geçtiği için dayanıklıdır ve lezzetini uzun süre korur.
Neden Gravyer Peyniri Tercih Etmelisiniz?
- Sağlıklıdır: Katkısız ve doğal içeriklidir.
- Zengin aromasıyla sofralara farklılık katar.
- Kahvaltılardan makarnalara, salatalardan fırın yemeklerine kadar geniş bir kullanım alanı vardır.
- Kalsiyum ve protein açısından zengin olup sağlıklı beslenmeye katkı sağlar.
Kars Gravyeri: Bir Coğrafi İşaretli Hazine
Gravyer peyniri, Kars’ın coğrafi işaretli ürünlerinden biridir. Bu, onun yalnızca Kars’ın ikliminde, bitki örtüsünde ve ustalarının elinde üretilebileceğinin bir kanıtıdır. Türkiye’de sınırlı sayıda köyde üretilebilmesi, gravyeri daha da değerli kılar.
Gravyer peyniri, yalnızca bir peynir değil, Kars’ın kültürel mirasıdır. Zavot ineklerinden elde edilen doğal süt, 150 yıllık bakır kazanlar, ustaların emeği ve sabır isteyen olgunlaştırma süreciyle sofralarımıza ulaşır. Eşsiz aroması, sağlıklı yapısı ve köklü geçmişiyle gravyer peyniri, peynir severler için mutlaka denenmesi gereken bir lezzettir.